Viveki Rai

From Infogalactic: the planetary knowledge core
Jump to: navigation, search
Viveki Rai
Vivekee Rai.jpeg
Born (1924-11-19) 19 November 1924 (age 99)
Ghazipur, Uttar Pradesh, India
Occupation Writer
Nationality Indian

Viveki Rai (born November 19, 1924) is an Indian writer who has penned over fifty books. He was presented with the Mahapandit Rahul Sankrityayan Award in 2001 and the Yash Bharati Award in 2006 in recognition of his contributions to Hindi literature.

He is a famous literary figure of Hindi & Bhojpuri literature. He belongs to Sonwani village in Ghazipur. He is well known Hindi Lalit Nibandhakaar.[1] He got many awards from U P Govt. He has written more than 50 books. Sonamati is a popular novel of Mr.Rai. He was awarded Mahapandit Rahul Sankrityayan Award in 2001 and Uttar Pradesh's prestigious Yash Bharati Samman award in 2006 for his contribution to Hindi Literature.[2] He has been awarded the Mahatma Gandhi Samman by the Uttar Pradesh government.[3] Sri Rai has been awarded by Jagadguru Ramanandacharya Award of Srimath Kashi on 14 January 2012 in Varanasi. He criticized Indian Emergency through his novel Katra bi Aarzoo written by Rahi Masoom Raza, which is the most direct and effective condemnation in Hindi fiction.[4] He has also published some good essays.[5]

List of works

Hindi

  • Mangal Bhavan
  • Namami Gramam
  • Dehri ke paar
  • Circus
  • Sonamati
  • Kalatit
  • Gunga Jahaj
  • Purush Puran
  • Samar Shesh Hai
  • Fir Baitalawa Dar Par
  • Aam Rasta Nahin Hai
  • Angan Ke Bandanvar
  • Astha Aur Chintan
  • Atithi
  • Babool
  • Chali Fagunhat Baure Aam
  • Gamvai Gandh Gulab
  • Jivan Agyan Ka Ganith Hai
  • Lautkar Dekhna
  • Lokrin
  • Manbodh Master Ki Diary
  • Mere Shuddha Shraddhey
  • Meri Terah Kahaniyan
  • Narendra Kohli Apratim Katha Yatri
  • Sawalon Ke Samne
  • Shwet Patra
  • Yeh Jo Hai Gayatri

Literary Criticism

  • Kalpana Aur Hindi Sahitya, Anila Prakāśana, 1999.

Others

  • MERI SHRESHTHA VYANGYA RACHNAYEN, 1984.

Bhojpuri

Essays and Poetry

  • Bhojapurī nibandha nikuñja: Bhojapurī ke taintālīsa go cunala nibandha, Akhila Bhāratīya Bhojapurī Sāhitya Sammelana, 1977.
  • Gaṅgā, Yamunā, Sarasvatī: Bhojapurī kahānī, nibandha, saṃsmaraṇa, Bhojapurī Saṃsthāna, 1992.
  • Janatā ke pokharā: tīni go Bhojapurī kavitā, Bhojapurī Sāhitya Saṃsthāna, 1984.
  • Bhojapurī Akādamī, Paṭanā, tisarakā vārshikotsava samāroha, Ravivāra, 2 Maī 1982, ke avasara para āyojita vyākhyānamālā meṃ Bhojapurī kathā sāhitya ke vikāsa vishaya para Ḍô. Vivekī Rāya ... ke vyākhyāna, Bhojapurī Akādamī, 1982.

Novels

  • Amangalhari, Bhojpurī Saṃsthāna, 1998.
  • Ke Kahala Chunarī Rangā la, Bhojpuri Saṃsāda, 1968.
  • Guru-Grih Gayau Padhan Raghurai, 1992.

PhD on Viveki Rai

  • Viveki Rai Ke Upanyasom Mein Anchalikata-By.Rajeemole C R Mahatma Gandhi University
  • Gaav Ke Badalate Swaroop:Viveki Rai Ke Upanyason Ke Visesh Sandarbh Me-By.Daissy Peter, Sree Sankaracharya University of Sanskrit
  • Dr Viveki Rai Vyaktitav Aur Krititav-By D K Bamane, University of Mumbai
डॉ. विवेकी राय के उपन्यासों, कहानियों, ललित निबन्धों; उनके व्यक्तित्व एवं कृतित्व, उनकी सम्पूर्ण साहित्य साधना पर पंजाब वि.वि, गोरखपुर विश्वविद्यालय, रुहेलखण्ड विश्वविद्यालय, पटना विश्वविद्यालय, विक्रमशिला विश्वविद्यालय, काशी विद्यापीठ, मगध विश्वविद्यालय, मुम्बई विश्वविद्यालय, उस्मानिया विश्वविद्यालय, दक्षिण भारत हिन्दी प्रचार सभा मद्रास, श्री वेंकटेश्वर विश्वविद्यालय, कुरुक्षेत्र विश्वविद्यालय, देवी अहिल्या विश्वविद्यालय, डॉ. भीमराव अमबेडकर विश्वविद्यालय, पंडित दीन दयाल उपाध्याय  विश्वविद्यालय, शिवाजी विश्वविद्यालय, माहाराष्ट्र विश्वविद्यालय, राजस्थान विश्वविद्यालय, वीर बहादुर सिंह पूर्वांचल विश्वविद्यालय,बेंगलोर विश्वविद्यालय, महात्मा ज्योति राव फुले  विश्वविद्यालय, जम्मू विश्वविद्यालय, महर्षि दयानन्द विश्वविद्यालय आदि विश्वविद्यालयों में एम, फिल,/ पी. एच. डी. के 70 शोध प्रबन्ध लिखे जा चुके हैं और कई विश्वविद्यालयों में छात्रों द्वारा इन पर शोध कार्य किया जा रहा है।

Notes

  1. राजीवरंजन, विवेकी राय के निबंधों में जीवन-संवेदन, नवनिकष, विवेकी राय विशेषांक, (सम्पादन) लक्ष्मीकांत पाण्डेय, वर्ष-२, अंक-५, नवम्बर, २००८ , पृष्ठ ३६-३९
  2. Lua error in package.lua at line 80: module 'strict' not found.
  3. Lua error in package.lua at line 80: module 'strict' not found.
  4. Lua error in package.lua at line 80: module 'strict' not found.
  5. Lua error in package.lua at line 80: module 'strict' not found.

References

  • Amaresh Datta, Mohan Lal, Encyclopaedia of Indian Literature : Navaratri-Sarvasena, Sahitya Akademi, 1991.